Yaratıcı düşünme nedir?
Normalin dışında olan kişiye özgü ve farklı düşünce yöntemleri ile ortaya çıkan düşüncelere yaratıcılık denilmektedir. Bu düşünceleri hayata geçirebilen kişiler bir çok sorun alanından tereyağından kıl çeker gibi sıyrılmakta, günümüz icatlarının bir çoğuna fikir babalığı yapmaktadır. Yaratıcı düşünce aslında hayatı anlama ve yorumlama biçimidir. İnsanlar hayatlarının ilk adımından itibaren beyinlere bir çok veri yüklerler, beyin zamanla da bu yüklenen veriler arasında ilişki kurmaya başlar. Bu ilişkiler yaşanmışlıklar ve hayal gücü sayesinde kurulur.
Normal düşünme ile yaratıcı düşünce arasındaki fark nedir?
Normal düşünme sağlıklı her bireyin sahip olduğu bir özelliktir. Bu özellik doğuştan gelen bir yetenek gibidir aslında. İnsanoğlu düşünmek için çok çaba harcamaz, sadece istemese de yapar. Düşünmenin sistematiği basit bir anlatımla; beynimize yerleştirdiğimiz milyonlarca veri arasında ilişki kurmaktır. Normal düşünce sisteminde beynimizi çok fazla veri arasında ilişki kurması için zorlamayız. Sadece bize verilen birkaç veri üzerinden düşünürüz. Genelde bu veriler bir birleri ile alakalı verilerdir. Yaratıcı düşünce de ise beynimizi farklı veriler arasında ilişki kurmaya zorlar.
Buradan şu sonuca varabiliriz. Aslında yaratıcı düşünce normal düşünceden farklı değildir. Yani o da doğuştan herkese verilmiş bir yetenektir. Peki neden herkes aynı oranda yaratıcı düşünceye sahip olamıyor? Bunun cevabı kişinin karakteristik özellikleri, yetişme tarzı ve düşünce sisteminde yatmaktadır. Aslında doğuştan gelen yaratıcı düşünceye engel olan temel şey düşünce kalıplarımızdır. Kişiler hayatlarında belli klişe davranış şekillerini, uslubu benimserler. Bu uslup ve şeklin dışına çok çıkmak istemezler. Örnek bir iki kalıp engelleyici sayacak olursak; bir durum hakkında farklı seçenekleri göz önüne almayarak sadece bir tane geçerli doğru olduğu fikrine kapılmak, mevcut olanı sorgulamaktan kaçınmak ve diğer insanların gözünde saf görünme korkusuna kapılmaktır Bu kalıpları yıkabilen, engelleri aşabilen ve hayal gücünü doğru şekilde kullanabilen kişiler yaratıcı düşünce sınırını aşabilmektedir.
Yaratıcı düşünce denilince illa yeni bir icat bulmak gibi düşünmemek gerekir. O düşünce başkaları tarafından da bulunmuş ve kullanılmış olabilir. Ancak her düşünceyi kendi özelinde ele almak gerekir. Bir fikrin yaratıcı olup olmadığının değerlendirilmesi noktasında bakılması gereken husus; onu düşünen birey için yeni bir düşünce olup olmadığıdır.
Yaratıcı düşünce neden önemlidir?
Özellikle iş alanlarında müşteriler her zaman yenilikçi, rahatlatıcı çözümler getiren şirketleri ve ürünleri tercih etmektedir. Özellikle iş yerlerinde çalışanların ürün üretme bazında bu şekilde bakması gerekmektedir. Yine iş yerinde çalışan insanlar gün içerisinde bir çok sorunla karşılaşmaktadır. Bu sorunların çözümü için yaratıcı düşünce çok farklı ve etkili çözüm önerileri sunabilmektedir.
İş yerinde yaratıcı düşünce
Oluşan bir probleme hep aynı bakış açısı ile bakıyor ve çözemiyorsanız aslında problemin bir parçası da sizsiniz demektir. Sorunları çözmek için tek kalıp bakış açısından sıyrılmayı tavsiye eden yaratıcı düşünce iş hayatında oldukça etkili sonuçlar verebilmektedir. Gün içerisinde meydana gelen sorun sayısını düşündüğünüzde bu sorunları azaltmanın en etkili yolu yaratıcı düşüncedir. En çok sorun olan konulara çok basit bazı ufak fikirlerle sorun olmaktan çıkabilmektedir.
Yaratıcı düşünce teknikleri
Bu süreçte bazı teknikler kullanılmakla birlikte bunlardan en çok tercih edileni ve en sonuç odaklı olanı beyin fırtınası yöntemidir. Diğer yöntemler ise; sinektik, karakteristik özelliklerin sıralanması yöntemi, birleştirme tekniği, morfolojik analiz, yatay düşünme ve PO, kontrol listesi yöntemidir. Bireyler yaratıcı düşünme süreçlerinde ne kadar uçuk ya da saçma görünürse görünsün bütün fikirleri bu yöntemlerden de destek alarak ortaya çıkarma şanslarına sahip olabilmektedir Böylelikle kişisel açıdan gelişim süreçlerine de katkı sağlayarak geleceklerine ve kariyer yaşamlarına yönelik hazırlık yapmış olmaktadırlar.
Beyin Fırtınası yöntemi
Çok geniş veya dar olmayan konular üzerinde serbestçe fikirlerin ortaya çıkarılabilmesi için uygulanır. Beyin fırtınası aslında küçük bir toplantı şeklidir. Burada önemli olan hiçbir fikre eleştirel yaklaşmadan daha çok fikrin çıkmasını sağlamaktır. Çıkan fikirlerin değerlendirilmesi için ayrıca bir beyin fırtınası yapılabilir. Tüm katılımcıların aktif katılımı ile olması gerekmektedir.
Sinektik tekniği
Endüstri alanında meydan gelen sorunlara yaratıcı çözümler üretmek için kullanılan bir tekniktir. Bir biriyle alakasız görülen konular arasında bağ kurarak sorunun çözümüne ulaşma amaçlanır.
Birleştirme Tekniği
Özellikle geniş konularda konuları bazı kişilere dağıtarak herkesin kendi konusunda detaylı araştırma ve değerlendirme yapması, sonunda bunların birleştirilerek nihai bir karar verilmesi tekniğidir.
Morfolojik analiz
Karşılaşılan bir problemle ilgili daha önce dikkate alınmamış bazı konuların gözden kaçmasını engellemek için geliştirilmiş bir tekniktir. Bu süreçte çok farklı çeşitli seçeneklerde kayıt altına alınır. Bu seçenekler tek tek incelenir.